کهف

پاسخ:
"وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ"
مدام در حال شکست عشقی خوردنه خدا. چون همه چیز رو می خواد. و همه چیز اما نمی خوانش همیشه. و خواستن و خواسته نشدن باعث میشه که تن فروبریزه. مثل اینکه یه تانکر آبه. خواستن مثل یه شیره که آب رو از تانکر بیرون میریزه. و خواسته شدن یه شیر دیگس که تانکر رو پر میکنه. و خواستن و خواسته نشدن، باعث میشه آب از تانکر بره  و بره تا خالی بشه. این از (که میشود).
اما هرچه از او کاسته شود گویی نشده :
چون خداوند بی نهایته. یعنی تانکرش محدود نیست. در نتیجه خواسته نشدن در نهایت چیزی ازش کم نمی کنه. چون بی نهایته. چون تنی نداره که فروبریزه.

پاسخ:
"کرشمه ی معشوقی را نظاره ی نیاز عاشقی می باید. چون نباشد او برهنه بماند."
سوانح، احمد غزالی،فصل 12
.
دقیقا. جدیدا دارم به این فکر می کنم که عاشق، بر خلافِ شکلِ رنجور و ضعیفش یک روی خیلی قَدَر هم داره. چون عشق بهش بسته ست. جلوه ی معشوقی معشوق به قولی بسته به نیاز عاشقه. عاشق کافیه چشمشو ببنده تا همه چی از بین بره. و این که رنجِ چشم باز بودن و دیدنِ زیبایی رو تحمل میکنه ازش یه موجود قدرتمند میسازه.
.
درباره خط آخر : یه اندک چیزی هست به هر حال. همون میل به زندگی یا هرچی. اول خوندمش  عاشق. معنی ش برام فرق کرد.
.
خط سه و چهار رو بیشتر بگو منظورت چیه. حس میکنم اینکه کسی عاشق خودش باشه خیلی واقعیت نداره. نهایتا تو کلمست. یا شاید من نمی فهممش. فک کنم اینکه کسی عاشق خودشه رو بشه مترادف این دونست که عشقی درش نیست. چون عشق ذاتا یعنی دیگری. خارج از خود.

پاسخ:
1. دقیقا. از نیاز به معشوق آخرین چیزیه که برای عاشق مطرحه. بستگیِ به عشقه. بارِ خودِ عشقه.
2. کلمه هایی مثل اطاعت و عصیان و... رو واقعا نمی فهمم. یعنی اصلا نمی فهمم.
3. با این ایده که X معشوق اصلی و حقیقیه و هر عشقی غیر از اون دروغینه و از درونِ خودِ فرد میاد و عشق محسوب نمیشه، موافق نیستم. اینو قبول دارم که بحث ارزش مطرحه و جدا هم مطرحه. و این که آره، کیفیت عشق فرق میکنه. اما میگم که ذاتا همه ی اینا عشقن. تو ماهیتشون فرقی نیست. هیچ عشقی نیست که حقیقی نباشه. اصلا حس میکنم خیلی واژه ی بی معناییه "عشقِ دروغین". اصلا مگه میشه عشق دروغین باشه؟ شدید ترین حسِ ذهن. همونقدر که تشنگی میتونه غیرواقعی باشه عشق هم میتونه. عشق به خدا همونقدر واقعی و حقیقیه به نظرم که عشق به یه سنگ یا دخترهمسایه. اگرچه. این کجا و آن کجا (همون درجه بندی کیفیت)
4.گفتی معشوقی (انسانی) که از خدا رو میگیره، برای ارضایِ نیازش به عشق دست به دامن چیزهای دیگه ای میشه که درونِ خودشن و عشق واقعی محسوب نمیشه. مثالی که زدی خوب نبود. وطن و هنر چیزهای درونی هستن. مفهومن. ولی کسی که عاشقِ چیزی بیرون از خودش میشه چطور؟ عاشقِ کسِ دیگه. دیگری. و بعد هم اگر بگیم که عشقِ به چیزِ بیرونی هم باز ناشی از فرآیند درونی و ذهنیه و اینا. این حرف رو درباره ی خدا هم میشه زد. و بعدش هم، هیچ عشقی به هر چیزی که باشه، چون ناشی از میلِ به زنده بودنه، حقیقیه.
5. حس میکنم. چیزی که داری ازش صحبت میکنی یک ترکیبیه از عابد/معبودی و عاشق/معشوقی. عشقِ صرف نیست. من واقعا از اون جنبه ی عبادی قضیه هیچی سردرنمیارم.
6. "گفتم انسان عاصی عاشق و معشوق خودشه". این انسانِ عاصی به نظر من بیشتر از عبادتِ خدا سرپیچی کرده تا عشقش. اگرکه از عشق سرپیچی کنه، دیگه نمی تونه عاشق باشه. عاشقِ چیز دیگه. پس اگرکه بگیم از عشقِ خدا سرپیچی کرده، لزومی نداره که عاشق و معشوق خودش باشه. احتمالا دارم بد میگم. خیلی مفهوم شاید نباشه حرفم. حرف اینه که اینقد مطلق نیست به نظر من که یک طرف خدا قرار بگیره و یک طرف بقیه ی چیز ها. عشقه. سیال. جاری. همه جا. توی همه چیز. همونقدر که زندگی توی چیزهای مختلف با نسبت های مختلف جریان داره عشق هم داره. ما نمی تونیم سنگ رو با درخت مقایسه کنیم و بگیم که سنگ زنده نیست. اره. درخت زنده تر از سنگه اما زندگی تو هردوشون هست به نسبت. عشق هم همینطوری.
7. " اگه انسان تصمیم بگیره دیگه عاشق اینا نباشه، وجودشونو از دست میدن" آیا اگه انسان تصمیم بگیره عاشقِ خدا نباشه، خدا وجودشو از دست میده؟ احتمالا نمیده. من فکر میکنم که واقعا نمیشه گفت که خدا، خارج از ماست و زیست میکنه ولی وطن و اسب و معشوقِ انسانی و... در درونِ ما هستن و اگرکه نادیده شون بگیریم از بین میرن.
8."عشوق هیچ وقت وجودش به طور کامل از عشق عاشق تهی نمیشه." اره. حداقل تا وقتی که زنده ست و نفس میکشه و ادرار میکنه.
[اره. بحث خوبیه. احتمالا چون زبونش زبونِ خودمه. می فهممش :)) ]

پاسخ:
عذر میخوام بابت تاخیر. اینجا نبودم.
1. درباره ی پارگراف اول و دومش حرفی ندارم. کاملا موافقم باهاش. البته پارگراف دومشو از دور می فهمم. من هیچوقت آدمِ مدرنی نبودم. درگیر نبودم با صنعت و وابسته هاش. همیشه ولی درگیرِ درگیریِ دیگران با این مفاهیم بودم. از دور دیدم و چشیدمشون فقط. بگذریم.
2. جا داره الان یه تفاوتی قائل شیم بین چند کلمه که بار معنایی متفاوت دارن : "مذهب" "دین" "آیین". اون بخشِ تقلیل دهنده و سطحی و اجتماعیِ قضیه مذهبه. که در واقع داره دین رو کوچیک میکنه و قد دهنِ همه میکنه تا همه بتونن استفاده کنن. من حس میکنم بخشِ عظیمی از مفاهیم عبودی و عصیان و طاعت و... توی اون بخش مذهب قرار میگیرن. البته گفتم که بخشِ زیادی نه همه. این جور مفاهیم توی دین هم هستن. (من بر خلاف مذهب با دین هیچ مشکلی ندارم)اگرچه که حس میکنم طاعت و عصیانِ دینی با طاعت و عصیانِ مذهبی فرق داره.
3. درباره ی وحی. وحی ارتباطِ ذهن خودآگاهِ انسانه با بعدِ ناپیدای جهان. وحی یک حالتِ طبیعی برای ذهن انسانه. همونقدر که غذا خوردن و آمیزش جنسی و رفع عطش برای تن طبیعیه. در وحی بودن کتب آسمانی مطلقا شکی نیست. همونطور که در وحی بودن همین کلماتی که الان من دارم می نویسم هم شکی نیست. البته که این کجا و آن کجا. قطعا کم و کیف ها متفاوته. اما ذاتِ همه ی وحی ها از یک جاست. از ناخودآگاهِ بیکران یا همون خدا. اون چیزی که از اون ور پرده میرسه، بخشنامه اداری نیست که ابلاغ و اجرا بشه. صدایِ موسیقیه. همین.
4. این که چرااز به کارگیری فلسفه بیزارم رو پایین تر میگم. از به کارگیری فلسفه بیزار نیستم. از یک چیزِ دیگه بیزارم که فلسفه هم خیلی اوقات مصداقش محسوب میشه. این رو ببین. البته مال خیلی وقت پیشه. با بخش هاییش موافق نیستم الان.
5. مثالی که زدی مثالِ خوبی بود. من توی فیلم کیم کایدوک کاملا رفتارِِ پسره رو تایید می کنم. چون رفتار سالم و طبیعی بود. مذهب خیلی وقت ها جلوی ِ روند طبیعی و سالمِ زندگی رو میگیره. برای نمونه بعضی رفتار های اون استاد توی فیلم رفتار های مذهبی محسوب میشدن. اگرکه پسره به دستور استاد عمل میکرد، عشق رو تجربه نمی کرد خشونت رو تجربه نمی کرد. و بخشی از حقیقت که حقیقتِ عشق و حقیقتِ خشونته رو نمی فهمید. تجربه... تجربه... هیچ حقیقتی خارج از تجربه های شخصی ما وجود نداره. یا بهتر بگم تا تجربه ش نکنیم برای ما وجود نداره. مذهب (نه دین)خیلی وقتا مانعِ رسیدن نور حقیقت به انسان میشه.و بعد، پسره برگشت. این رو هم درنظر داشته باش.
6. "من معتقدم جهان و هر چه در او می بینیم، اعم از واقعیت و حقیقت، درون انسان وجود داره و خارج از انسان عدمه." حتی خدا؟
من یادمه با این ایده یه زمان مخالف بودی کاملا. من الان فکر میکنم جهانِ بیرون کاملا وجود داره. و به شدت روی ما تاثیر میذاره. و این رو هم قبول دارم که " همه ما موجودات، در جهان درون داریم زندگی می کنیم." کشاکشه. درگیریه.
7. زندگی... واقعا چیزهایی که از عینِ متنِ زندگی واقعی و حتی روزمره دور هستن رو نمی فهمم. خدا و مفاهیمی ازین دست رو تا حدی میفهمم که زندگیشون میکنم. تجربه. باید تجربه کرد. هیچ حرفی روی کاغذ ارزشی نداره. حتی اگه با دقیق ترین فرمول ها هم محاسبه  واثبات بشه. تقلیل نباید داد. باید مواجه شد. با واقعیتِ زندگی. من مدتهاست از ایده های عجیب غریبی که توی تنهاییم درباره ی همه چیز داشتم دور شدم. چون واقعی نبودن. چون دور بودن از زندگی. باید زندگی کرد. سالم و طبیعی. خود زندگی ذره ذره آدم رو آگاه میکنه از حقیقت. و این حقیقتی که مستقیم و بی واسطه از خود زندگی میاد خیلی سالم تر و واقعی تره به نظرم. به نظرت این که دنبال ایکسی باشیم که ضرورتا به ایگرگِ مشخصی برسه، غیرواقعی نیست؟ باید موجه شد. باید تن داد به اتفاق ها. و این رو هم باید در نظر داشت که هیچ چیزی ضرورت و الزام نداره.
یک متنی رو از وبلاگِ اونوری کپی می کنم :

و به عبارتِ دیگر، هیچ‌چیزی شروع و تمام نمی‌شود؛ بلکه فقط هست. در زمانِ دایره‌ای، علّیت وجود ندارد. نمی‌توانی چیزی را علتِ چیزی دیگر بدانی؛ چون در سیرِ بی‌نهایتِ دایره، هر چیزی هم قبل از خودش است هم بعد از خودش ،و هم علتِ خودش است هم معلولِ خودش ؛و این از علیتِ منطقی بیرون است. می‌پرسی پس در جایی که علیت وجود ندارد، چگونه می‌توان به معرفت رسید؟ می‌گویم با نگاه‌کردنِ همه‌جانبه و با قدرت، معطوف به توصیف و تحلیل. فقط می‌توانی چیزها را توصیف کنی و توصیف‌های متعدد را تحلیل کنی تا جنبه‌های متعددِ هر چیزی را بشناسی؛ اما می‌دانی که در این شیوه، هیچ‌وقت چیزی را نخواهی شناخت. چاره‌ای نیست.
.
و یک چیزی. یکی از مصداق های تنبلی، به نظرم میتونن چیزهایی مثل ریاضیات و مذهب باشن.
بچه ی سه ساله شمردن بلد نیست.

پاسخ:
ok