کتابِ "فیورتّی" یا "گل‌های کوچکِ قدیس فرانچسکو" یکی از ولی‌نامه‌های مشهورِ مسیحی‌ست، در ذکرِ احوالِ فرانچسکوی قدیس و یارانِ نخستین‌اش. روایت‌های این کتاب احتمالاً در اواخرِ قرنِ چهاردهِ مسیحی، به دستِ نویسنده یا نویسندگانی گمنام گرد آمده‌اند. آن‌چه می‌خوانید فارسیِ یکی از همین روایت‌هاست.
صاحبِ جاویدان صغیر در تأویلِ «أَحَطتُ بِما تُحِطْ بِهِ وَ جِئْتُکَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ یَقینٍ» می‌گوید که هدهد برای سلیمان خبری می‌آورد و یا سلیمان در هدهد خبری می‌بیند و این خبرْ رازِ استواست و سرِّ قرینگی. سلیمان در هدهد نگاه می‌کند و در تاجِ هدهد از خط استوا خبر می‌شود و می‌بیند که خطی در غیب دارد جهان را می‌شکافد و دو نیمه می‌کند.
پس سلیمان (آدم) این راز را در نامه‌ای برای بلقیس (حوا) می‌فرستد و پیکِ نامه هدهد است. و نامه خودِ هدهد است. و متنِ نامه چیزی نیست جز دو گوش و دو بینی و دو خطِ دهان و دو تکه‌ی تاج هدهد، یعنی ۳۲ حرف الفبا. پس متنِ نامه‌ی آدم (سلیمان) به حوا (بلقیس) سیاهه و سوادِ الفباست که بر کاغذِ صورتِ هدهد نوشته.
گفته‌اند که تاجِ هدهد گاه یک‌تکه‌ست و گاه دو تکه؛ یک که هفت می‌سازد و دو که هشت. پس در این قصه از همین رو هدهدْ رمزِ دونیمگی است و اشاره‌ای‌ست به استوا.
~
این را هم من اضافه می‌کنم٬ که این خطِ غیبی نه فقط در تاجِ هدهد که در نامِ مکتوب‌اش هم هویداست. این خطِّ پنهانی بر اسمِ این پرنده هم فرود می‌آید و دو تکّه می‌کندش: هد/هد
خداوند گفت که یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا. یعنی که ای پیچ‌خورده در ایجاز، مفصّل شو.
و بیست و هشتِ صفر انگار که ظهورِ نهاییِ این آیه‌ست، در وقتِ نهایتِ خود.
روزِ رجعتِ پیامبر: گریزِ آخرِ از جزء و گذارِ یکسره تا کل. طیِّ تمامِ شب، شبِ ایجاز، شبی که برای او شصت و سه سال طول می‌کشد و در بیست و هشتِ صفر روز می‌شود.
یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا
امروز بعدِ چند وقت رفتم سرِ کلاس. مبانیِ عرفان گفتم و قدری مثنوی و چند صفحه تمهیدات خواندیم.
دیگر درس‌دادن سختام است. علی‌الظاهر مثلِ قبلاً درس می‌دهم. اما سختام است. یعنی سخت است چیزی را که فهمیده‌ام درس بدهم به بچه‌ها. یعنی خودم حس می‌کنم که اگر بخواهم واقعاً آن چیزی که را یادگرفته‌ام سرِ کلاس بگویم بیش از حد عجیب و غیر قابلِ باور به نظر می‌رسد و نمی‌توانم هم که نگویم و ته‌اش چیزی که سرِ کلاس می‌گویم به نظرم مشتی پرت و پاره است، نصفه نیمه و از این‌جا و آن‌جا.
خصوصاً این سری که چند وقتی در فروید گشته بودم و عرفان را مطلقاً خارج از ادامه‌ی اسطورگی و در رابطه با پدر نمی‌فهمم. توی مثنوی این بیت مثلاً که گو بران بر جانِ مست‌ام خشمِ خویش/عیدِ قربان است و عاشق گاومیش
من چه بگویم درباره‌ی این بیت؟ قربانی شدن. خود را قربانی کردن. این میلِ به قربانی‌کردنِ خود از کجا آمده؟ خود را تقدیمِ پدر کردن، تا شاید از کینه‌ی کهن‌اش کم شود.
برای‌ام جالب است. تقریباً بعد از همه‌ی کلاس‌هایی که رفته‌ام بچه‌ها یک تصویر و یک حس مشترک از من توی ذهن‌شان می‌ماند: ترس و اعجاب. شاید هم من خودم ناخودآگاه در رفتار و در لحن و در حرکات‌ام این حس‌ها را بهشان القا می‌کنم ولی بیشتر از این نتیجه‌ی کارِ ذهنیِ من است که اول خودم را حسابی ترسانده و بعد هم بچه‌ها را سرِ کلاس.
به هر حال، بعد از این چند وقتی که سرِ کلاس نرفته بودم تجربه‌ی خوبی بود و خوش گذشت. هم بچه‌های خوبی بودند هم یک کمی توانستم ایده‌های‌ام را مرتب کنم. آخر کلاس یکی درباره‌ی استسقا پرسید. وقتی توضیح‌ام تمام شد گفتم ان‌شاءالله که همه‌ی شما تا همیشه از این مرضِ عرفان و از این بیماریِ عجیب غریب در امان بمانید و در سلامت زندگی کنید که خودِ مولوی هم آخر عمری گفت بگزین ره سلامت ترک ره بلا کن.
من حس می‌کنم تنها کاری که در این چند سال سرِ کلاس‌ها کرده‌ام آشنایی‌زدایی از موضوع بوده، تا جایی که در توان ام بوده، زیرا خودم هم موضوع را همین قدر آشنایی‌زدوه یاد گرفتم.
حالا هم جای شما خالی توی یک جگرکی بغلِ مدرسه نشسته‌ام و دل و چربی سفارش داده‌ام و منتظرم بیاید.
وقت‌تان به خیر
تا وقتِ بعد اگر دست دهد.
شروع کرده‌ام به تصحیحِ متنی به نامِ «کچکول‌نامه». منظومه‌ای‌ست مالِ سده‌ی دوازده. سروده‌ی کسی به نامِ مخدوم ابوالحسن داهری نقش‌بندی. از متونِ عرفانیِ فرقه‌ی نقش‌بندیه‌ست. متنی که فعلاً در دست دارم بسیار متنِ آشفته و مغلوطی‌ست. گویا همین تک‌نسخه هم موجود است. البته باز باید گشت.
کچکول‌نامه متنِ افتضاحی‌ست. محضِ رضای خدا حتی یک بیت «شعر» هم درش پیدا نمی‌شود. حتی به مرحله‌ی نظم هم نمی‌رسد. قافیه‌های‌اش در نهایتِ سستی پرداخته شده‌اند. به زور در دستورِ زبانِ فارسی گنجیده.(البته نباید سندی بودنِ مؤلف‌اش را ندیده گرفت)
اما چه چیزِ این کتاب برای من زیباست؟
همین که زیبا نیست. من از هر چیزِ زیبا این روزها بی‌زارم. زیبایی از قدرت می‌آید و قدرت خلق می‌کند. زیبایی به غرور، به تکبر منجر می‌شود. سویه‌ی سپیدِ تکبر. ما این را نمی‌بینیم. در برابرِ قدرتِ تاریک. قدرتِ آراسته. قدرتِ روشن.
از شکل و رنگ، از تناسب، از نبوغ، از زیبایی بی‌زارم.
فقر، خودش را تاب نمی‌آورد. چهره عوض می‌کند و زیبا می‌شود.
ما هیچ‌وقت فقر را در هیئتِ هولناک‌اش نخواسته‌ایم.
اگر کافکا قصه‌های‌اش را نمی‌نوشت یا اگر ونگوگ تابلو‌های‌اش را نمی‌کشید، هیچ‌کس بی‌چارگیِ این و جنونِ آن را ستایش نمی‌کرد. ما چندش‌آوریم.
تو جذبِ زیباییِ من می‌شوی. من جذبِ زیباییِ تو. الاغ و یونجه به هم کشیده می‌شوند. ما چندش‌آوریم. ما شیفته‌ی قدرت و محتاجِ برتری‌ایم.
فقر در بیت‌های زیبا نیست. در چهره‌ی مغمومِ تو نیست. در هیچ کدام از موسیقی‌هایی که گوش می‌کنی یا نقاشی‌هایی که می‌بینی نیست. فقر در خرابه‌هاست. در ویرانه‌هاست. ما خودمان را گول می‌زنیم.
یک‌جایِ ریک اند مورتی. ریک با لحنی بریده از الکل، درحالی که مدام آروغ می‌زند می‌گوید: یو نُوْ مَن؟ آیم اِ لوزر.
می‌گوید اگر مسابقه‌‌ی لوزری بذارن من توش دوم می‌شم. یو نُوْ وای؟ بیکاز آیم اِ لوزر.
به راه آوردنِ قدیس فرانچسکو استاد برناردوی آسیزیایی را